بازار مالی، شامل انواع مختلفی است؛ از جمله: بورس اوراق بهادار (معاملات سهام و سایر اوراق بهادار)، بورس آتی کالا، بورس کالا و بورس انرژی. بورس ایران نیز شامل بورس هایی است که نام برده شد. شرایط معامله در هر بورس متفاوت بوده و بر اساس ضوابط و شرایط آن بازار مشخص می شود. آگاهی از شرایط بازارهای مختلف به سرمایه گذاران بورسی کمک می کند که بتوانند به راحتی از مزایای معامله در بورس بهره‌مند شوند.
بورس کالا چیست؟
بورس کالا بازار هدفمند و یکپارچه‌ای است که به منظور رفع کاستی‌های بازارهای سنتی ایجاد شده است و با هدف تسهیل و توسعه مبادلات کالایی در بازارهای مالی پیشرفته، در حال فعالیت است.
ضرورت پیدایش بورس کالا
در پی تحولات رخ داده در عصر معاصر و پیچیدگی‌های بوجود آمده در ساز و کارهای تجاری، خرید و فروش‌ها با عدم قطعیت‌هایی رو به رو شده بود که بازارهای سنتی برای مقابله با آنها از الزامات کافی بهره‌مند نبودند. این امر باعث به وجود آمدن بازارهای بورس به منظور ایجاد فضای مناسب‌تر با زیر ساخت‌های لازم جهت شفافیت و نظارت بر معاملات شد. بورس های کالایی نیز در پی همین تحولات به منظور سهولت و شفافیت معاملات کالایی و نیز برای اطمینان از چرخه توزیع کالا راه‌اندازی شده‌اند.
تجربه جهانی
پیدایش بورس‌های کالایی در جهان به زمان‌های بسیار دور در آسیا بر می‌گردد، اما ساختار جدید آن را می‌توان از حدود ۱۵۰ سال پیش در بورس فلزات لندن که همواره به عنوان اصلی‌‌ترین مرجع کشف قیمت فلزات گرانبها مورد تایید جهان است، مشاهده کرد. بعد از آن نوبت به بورس کالای شیکاگو می‌رسد که با طراحی ابزارهای گوناگون معاملاتی امکان جذب سرمایه‌های خرد و کلان را در بورس کالا فراهم آورده است. مشاهده تأثیرات مثبت معامله در بورس کالا به تدریج تمایل و سپس الزام راه‌اندازی بورس‌های کالایی را در سایر کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت ایجاد کرده است.
بورس کالا در یک نگاه
عدم وجود سیستم‌های اجرایی یکپارچه و کارآمد در بخش‌های مختلف معاملات کالاهای پایه مانند کشاورزی، صنعتی و پتروشیمی سبب ایجاد مشکلات زیادی در این بخش شده و عرضه و تقاضای این نوع بازار را با محدودیت‌هایی مواجه کرده بود. ایجاد بازاری سازمان‌یافته به رفع بسیاری از این دست مشکلات در بازار خرید و فروش کالا کرده است. این بازار به سهولت در معاملات و کشف قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطه‌ای کمک کرده است.
کارکردهای بورس کالای ایران
- تشکیل یک نهاد اجرایی و نظارتی برای حسن انجام معاملات
- راه‌اندازی یک سیستم جمع‌آوری، پردازش و تحلیل اطلاعات و آمار بازار
- ایجاد یک نظام قیمت‌گذاری شفاف و عادلانه
- مدیریت ریسک نوسانات آتی قیمت
- مدیریت عرضه و تقاضا (از طریق هماهنگی میان بخش‌های تولیدی و بازرگانی در زمینه واردات و صادرات)
- ۹۸/۰۸/۱۹